Simbol prolivene krvi: Restauracija fasade Muzeja "21. oktobar"

Na fasadi Muzeja "21. oktobar" u Spomen parku, koji je jedan od najprepoznatljivijih simbola grada, radiće se restauracija, koja će obuhvatiti i prilazni most. Za to su od nadležnog ministarstva Muzeju opredeljena sredstva u iznosu od četiri miliona dinara, dok će grad dodati još dva. Fasada od crvene cigle je, inače, simbol prolivene krvi žrtava oktobarskog stradanja.  

Na konkursu Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije, raspisanom za finansiranje ili sufinansiranje projekata u oblasti kulturnog nasleđa u Republici Srbiji za 2018. godinu, Muzej 21. oktobar u Kragujevcu, dobio je sredstva u iznosu od 4 miliona dinara. Gradsko veće je, na nedavno održanoj sednici, prihvatilo učešće u sufinansiranju projekta, s obzirom na to da je iznos sredstava odobrenih na konkursu manji od potrebnog i traženog, pa će grad izdvojiti još 2 miliona kako bi restauracija fasade i prilaznog mosta Muzeju "21.oktobrar" mogla da se realizuje u ovoj godini.

O Spomen parku i Muzeju "21. oktobar"

Spomen-park „Kragujevački oktobar“ osnovan je 1953. godine na mestu gde je u oktobru 1941. godine, streljano više hiljada građana Kragujevca – Srba, Jevreja, Roma, muslimana, Makedonaca, Slovenaca i pripadnika drugih nacionalnosti. Prostire se na površini od 352 hektara na kojoj se nalazi trideset masovnih grobnica. Prostor je uređen urbanističkim projektom arhitekata Mihaila Mitrovića i Radivoja Tomića. Do danas nad deset humki izgrađeno je deset skulptoralno-arhitektonskih celina. Jedna od njih, Spomenik streljanim đacima i profesorima, pravi je simbol grada. 

U okviru Spomen-parka „Kragujevački oktobar“ osnovan je, 15. februara 1976. godine, Muzej "21. oktobar" s ciljem prikupljanja, obrađivanja, čuvanja i prezentovanja dokumenata o streljanju i žrtvama, putem izložbi i štampanih publikacija. Muzej je arhitektonsko rešenje Ivana Antića i nalazi se na samom ulazu u memorijalni kompleks. Sam po sebi on je spomenik sa nizom simboličnih značenja. Crvena cigla od koje je zgrada izgrađena asocira na prolivenu krv, a trideset i tri vertikalne kule različitih visina povezuju u jedinstvenu celinu trideset grobnica u Memorijalnom parku (poznatom i pod imenom Šumarice) i tri u okolnim selima. Osnova muzeja projektovana je u obliku krsta, opštehrišćanskog simbola stradanja.

Unutar zgrade, na njenom donjem nivou, nalazi se galerija u kojoj je stalno izložen ciklus slika „Kragujevac 1941“ jugoslovenskog slikara Petra Lubarde. Povremeno se, u ovom prostoru priređuju pokretne izložbe umetničkog i dokumentarnog karaktera. Na gornjem nivou 2003. godine postavljena je nova, stalna postavka „Kragujevačka tragedija 1941“ sa originalnim predmetima i dokumentima stradalih.

Programska delatnost Ustanove obuhvata organizovanje godišnjih manifestacija, tematskih izložbi, stručnih skupova, promocija i izdavačke delatnosti. Svake godine se održava više tradicionalnih manifestacija, posvećenih žrtvama oktobra 1941. godine u Kragujevcu.

Od 1971. godine, svakog 21. oktobra pored Spomenika streljanim đacima i profesorima održava se centralna komemorativna svečanost „Veliki školski čas“. Za ovaj muzičko-scenski događaj biraju se originalna dela sa pacifističkim porukama, renomiranih domaćih i stranih književnika i kompozitora, a izvođači su najpoznatiji glumci, solisti opere i horovi.
Tradicionalne muzičke svečanosti pod nazivom Oktobru hododarje – "OKTOH" održavaju se od 1975. godine. Mladi umetnici iz zemlje i inostranstva izvode dela uglednih kompozitora.

Više od trideset godina literarno-likovni konkurs "Dosta su svetu jedne Šumarice" raspisuje se za đake osnovih i srednjih škola sa područja bivše Jugoslavije. Svakog novembra organizuje se svečano uručenje nagrada za prvonagrađene radove na temu odabranih antiratnih, ili stihova koji se bave pravima deteta, sa namerom da se mladi podstaknu na razmišljanje o pravim, etičkim vrednostima. 

Izložbe iz domena savremenog umetničkog stvaralaštva organizuju se u Gradskoj galeriji "Mostovi Balkana" otvorenoj 7. aprila 2005. godine. Programska koncepcija Galerije orjentisana je prevashodno ka tome da predstavi savremenu likovnu umetnost i najaktuelnije tendencije, kako na domaćoj, tako i na međunarodnoj umetničkoj sceni uz poštovanje kulturnih raznolikosti.

Spomen-park je proglašen kulturnim dobrom od izuzetnog nacionalnog značaja 27. decembra 1979. godine. Misija Spomen-parka "Kragujevački oktobar" je da neguje i čuva uspomenu na kragujevačku tragediju, da pred zahtevima novog vremena stvara svest i edukuje mladi naraštaje da se ovakav zločin više nikada ne ponovi.