STARI KRAGUJEVAC - Krojački zanat (Treći deo)

Širenjem tržišta i jačanjem konkurencije među krojačkim zanatlijama Kragujevca sve više se ispoljavala imovinska diferencijacija u prvoj deceniji XX veka. Nasuprot srazmerno malom broju imućnih zanatlija varoških koji su svoje bogatsto uvećavali ulaganjem u unosnije poslove i nove unosnije zanate nalazila se velika masa zanatlija osrednjeg i siromašnog stanja. Oni su činili najveći deo zanatlijskog reda u Kragujevcu.

STARI KRAGUJEVAC - Krojački zanat (Prvi deo)

Združeni u svojim organizacijama krojački radnici su bojkotima, štrajkovima i tarifnim pokretom vodili borbu za skraćenje radnog vremena, povećanje nadnice i ostvarivanje drugih prava. Krojački radnici uzimaju učešće i u prvomajskim proslavama.

Esnafski režim ustanovljen Uredbom o esnafima pod pritiskom radništva, ukinut je Zakonom o radnjama 1910. godine. Novi režim uspostavljen ovom zakonom, i pored svih dobrih strana, nije mogao da štiti zanatlije od sve jače konkurencije industrijske proizvodnje. Suprotnost između zanatlijskih majstora i radnika i dalje se produbljivala.

STARI KRAGUJEVAC - Krojački zanat (Drugi deo)

Stvaranjem države, Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1. decembra 1918. godine, nastali su istovremeno i sasvim drugi uslovi (društveno-ekonomski) za razvoj zanatstva. Odmah po završetku rata obnavlja rad veliki broj radionica u Kragujevcu, koji je prestao sa radom u toku rata. Korišćenjem kredita datih na ime reputacije i kredita banaka i krojačke radnje obnavljaj proizvodnju. Terzije skoro izumiru.

Tekst, uz saglasnost autora, preuzet iz knjige "Stari Kragujevac" Boriše Radovanovića.

U prvoj deceniji XX veka krojački zanat u varoši, usled nepostojanja razvijenije tekstilne industrije, dominira. Velika privredna kriza pogodila je i krojače u Kragujevcu. Iako nisu osetili krupnije posledice zbog intenzivne investicione aktivnosti, mnoge krojačke radnje su u to vreme zatvarane.

Tridesetih godina registrovano je u varoši 58 krojačkih radnji i 32 radnje krojača narodnog odela. Samo u Glavnoj ulici bilo je 10 krojačkih radnji i 8 krojača narodng odela.

U toku rata 1941-1945, krojačke zanatlije izgubile su veći deo kadrova i opreme, tako da su se u prvim poratnim godinama sporo obnavljale.