STARI KRAGUJEVAC - Krojački zanat (Prvi deo)

Pored poljoprivrede i trgovine stanovništvo starog Kragujevca u prvim decenijama XIX veka bavilo se i zanatstvom. U samoj varoši bilo je starih, zatečenih zanata, koje je narod zvao "turski" ali su četrdesetih godina na njihovo mesto počeli prodirati novi zanati iz "preka", nazivani "nemački". Specifičnost vezana za zanatsvo u gradu na Lepenici, prvih godina po oslobođenju od turske vlasti bilo je da su oni bili organizovani esnafski (rufetski). Među najstarijim esnafima u Kragujevcu pominje se terzijski esnaf koji je 1818. godine brojao 115 članova. Osnovna svrha ovog esnafa bila je da zaštiti svoje članove, da reguliše odnos prema državi i posluži kao zaštita od konkurencije.

Tekst, uz saglasnost autora, preuzet iz knjige "Stari Kragujevac" Boriše Radovanovića.

Kada su pod uticajem srednjoevropske klture u Srbiji počeli nicati novi zanati, javlja se pedesetih godina u Kragujevcu krojački zanat (šnajderski). Sistem osmanskog esnafskog režima koji je vladao u Srbiji nije se mogao dugo održati, zbog čega je postojeći esnafski poredak zahtevao korenite promene. Donošenjem Uredbe o esnafima 1847. godine u Srbiji je ustanovljen novi esnafski sistem čime je zanatlijama pružena šira mogućnost "za složen i konstantan rad, kako bi što bolje cvetali i napredovali". Na osnovu ove Uredbe u Kragujevcu su pored postojećih na novu osnovu postavljeni i novi zanati.

Mešoviti zanati stvoreni u Kragujevcu na osnovu uredbe o esnafima, razdvojili su i pregrupisali članove u posebne jednorodne esnafe. Tako je spajanjem starih i novih zanata jačala konkurencija i bolja organizovanost krojača koji su bili u sastavu terzijskog esnafa.

Izdvajanje krojača iz terzijsko-šnajderskog esnafa u zaseban esnaf u Kragujevcu imalo je za posledicu njihovo organizaciono jačanje u cilju konkurenstke sposobnosti. Pravo na zvanje "majstor esnafskog krojača" sticalo se polaganjem majstorskog ispita. Na čelu krojačkog esnafa stajao je starešina koji je imao pomoćnika. Starešinu je birala skupština krojačkih majstora članova esnafa. Broj članova se u drugoj polovini XIX veka iz godine u godinu povećavao.

Nastaviće se...