Stragari iznedrili Tanaska Rajića

Nekadašnja opština, varošica sa bogatom istorijom, na obroncima Rudnika, 32 kilometra udaljena od Kragujevca. Do Stragara se stiže iz više pravaca- putem ka Topoli, pa kod uzvišenja Svetinja levo ili putem ka Gornjem Milanovcu, pa preko sela Ramaća i Ugljarevac. Stragari se prvi put spominju 1476. godine, u turskim popisima kao selo Stragar. Naselje sa ovim nazivom postoji u opštini Trstenik. Nalazi se na nadmorskoj visini od 250 metara.

Graniči se sa Masloševom, Kotražom, Ugljarevcem, Ramaćom, Kamenicom i Ljubičevcem sa teritorije grada Kragujevca i Jermenovcima i Blaznavom iz opštine Topola. Samo naselje je podeljeno na dva dela, od kojih je istočni deo poprimio urbane karakteristike varošice,dok je zapadni deo naselja, u dolini reke, razmešten rastresito i ima karakteristike sela. Kroz Stragare protiče reka Srebrnica. Na desnoj obali Srebrnice nalaze se ostaci srednjovekovnog grada “Kulina”. Stragari su poznati i po velikom broju manastira: Petkovica iz 13. veka, Blagoveštenje osnovano 1389. godine u vreme kneza Lazara i svakako najpoznatiji manastir Voljavča iz 15. veka gde je 1805. godine održano prvo zasedanje Praviteljstvujućeg sovjeta, prve Vlade u obnovljenoj Srbiji, što je Stragarima dalo mesto u istoriji.

U selu postoji osmogodišnja škola ”Julijana Ćatić”, renoviran je Dom kulture, a meštanima su na raspolaganju mesna kancelarija, ambulanta, veterinarska stanica, kao i veliki broj privrednih objekata i kafana. U Stragarima je veoma aktivno i Lovačko udruženje “Srebrnica”, koje okuplja više od 400 članova, Društvo pčelara “Srebrnica”, Udruženje građana “Sitovo” i brojna druga udruženja. Poznata je i vodenica “Cicić”, a na glasu je kuća Lazića, pravi muzej, u kojoj su izloženi predmeti stari više od sto godina. Sportski život u Stragarima je dinamičan, a najviše su rangirani fudbalski i košarkaški klub “Azbest”. Stragari su, kao i čitav rudnički kraj, iznedrili mnoge poznate ličnosti, ali među istorijski najistaknutijim je svakako junak Prvog srpskog ustanka Tanasko Rajić, čiji spomenik krasi centar sela. U Stragarima postoji i banja Voljavča, a ogromni su potencijali za razvoj banjskog, lovnog i seoskog turizma, kojima se sve veći broj domaćinstava bavi.

U Stragarima se svake godine za Svetog Iliju, uz tradicionalni veliki vašar, održava manifestacija “Šumadijski dani šljive”, koja ima za cilj da pokaže sve voćarske potencijale ovog kraja. Tradicionalnan je postao i sportski memorijal “Dušan Milošević”, koji se organizuje u spomen ovog poznatog Stragarca, člana prvog olimpijskog tima Srbije na igrama u Stokholmu 1912. godine. 

Izvor: Pamćenje nacionalnog korena - Azbučnik kragujevačkih sela, Kragujevac 2011.

Galerija slika